Büyük Taarruz ve 30 Ağustos: Türk Bağımsızlığının ve Zaferinin Sembolü
Mustafa Kemal Paşa, 1 Eylül 1922’de Batı Cephesi’ndeki tüm subay ve askerlere yayımladığı bildiride, Türk ordusunun elde ettiği zaferin büyüklüğünü ve ulusununa olan minnettarlığını belirtti. Paşa, Afyonkarahisar-Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusunun büyük bir mağlubiyet yaşadığını vurgulayarak, ordunun Akdeniz’e doğru ilerlemesini emretti. Bu direktife uygun olarak, Türk ordusu, Eylül ayında Gediz, Uşak, Eskişehir, Balıkesir, Bilecik, Aydın, Manisa ve İzmir gibi kritik şehirleri geri alarak Yunan kuvvetlerini denize sürdü.
30 Ağustos 1922 sabahı, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Zafertepe Çalköy’de geniş çaplı bir taarruz emri verdi. Bu harekât, Kurtuluş Savaşı’nın en önemli zaferlerinden biri olarak kabul edildi. 26 Ağustos’ta başlayan Meydan Muharebesi, Türk ordusunun Yunan birliklerini tamamen kuşatarak yok etmesiyle sonuçlandı. Yunan komutanları arasında General Trikopis ve General Diyenis de bulunuyordu. 31 Ağustos’ta yapılan toplantıda, Yunanlıların savunma düzeni kurmalarını önlemek ve İzmir’e girmek kararlaştırıldı.
26 Ağustos sabahı Mustafa Kemal Paşa, harekâtı başlattı. Türk ordusu, topçu ateşleriyle başlayan harekâtın ardından sabah saatlerinde hücuma geçti ve Tınaztepe’yi ele geçirerek düşmanı Belentepe ve Kalecik Sivrisi’nden uzaklaştırdı. Taarruzun ilk gününde, 1. Ordu birlikleri stratejik mevzileri ele geçirdi. 27 Ağustos’ta tüm cephelerde taarruza geçildi ve Afyonkarahisar kurtarıldı. 28 ve 29 Ağustos’ta devam eden taarruz, düşmanın 5’inci tümeninin etkisiz hale getirilmesiyle sonuçlandı. 29 Ağustos gecesi, harekâtın hızla sonuçlanması için gerekli tedbirler alındı.
Büyük Taarruz sırasında öne çıkan bir olay, 57’nci Tümen Komutanı Albay Reşat Bey’in 27 Ağustos’ta Çiğiltepe’nin alınmasının yarım saat gecikmesi nedeniyle intihar etmesidir. Albay Reşat Bey, intiharından önce yazdığı notta, “Yarım saat içinde o mevkiyi almaya söz verdim, bunu başaramadığım için yaşayamam.” diyerek büyük bir fedakarlık örneği sergiledi. Çiğiltepe, Albay Reşat Bey’in ölümünden sadece 15 dakika sonra düşman askerlerinden temizlendi.
Mustafa Kemal Atatürk, 30 Ağustos 1924’te, Büyük Zafer’den iki yıl sonra, Zafertepe Çalköy’e giderek Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı’nın temel atma törenine katıldı. Burada yaptığı konuşmada, 30 Ağustos Zaferi’nin Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olduğunu ve Türk Cumhuriyeti’nin temellerinin burada atıldığını belirtti. Atatürk, bu zaferle ulusun tarihe adını yazdırma kararlılığını ve gücünü bir kez daha vurguladı.