Türkiye Afrika’ya Fosil Yakıt ve Maden Çalışmalarını Genişletiyor
Fosil yakıtlardan uzaklaşma yönünde bir plan ortaya koymayan Türkiye, enerji ve maden alanlarında Afrika ülkeleriyle önemli işbirliklerine imza atıyor. Türkiye, yaklaşık 20 Afrika ülkesi ile petrol, doğalgaz ve maden arama anlaşmaları yaparken, geçtiğimiz hafta araştırma gemisi Oruç Reis’i Somali açıklarına gönderdi. Oruç Reis, Somali’nin Hint Okyanusu kıyılarında petrol aramak üzere sismik araştırmalar yapacak.
Afrika Açılımı ve Madencilik Yatırımları
2000’li yılların başında Türkiye, Afrika ile ekonomik ve ticari ilişkilerini geliştirmek adına “Afrika açılımı” başlattı. Bu girişim, 2013 yılında Afrika Ortaklık Programı ile daha geniş kapsamlı bir yapıya dönüştü. Başlangıçta askeri ve savunma işbirlikleri ön plandayken, son yıllarda özellikle enerji ve madencilik alanında yapılan anlaşmalar hız kazandı. Somali, Sudan, Libya, Nijer, Nijerya gibi ülkelerle yapılan enerji ve maden anlaşmaları Türkiye’nin Afrika kıtasındaki ekonomik etkisini artırmaya yönelik adımlar olarak öne çıkıyor.
Türkiye’nin Eşitlik Vurgusu
Afrika’nın enerji kaynakları ve nadir madenleri, dünya ekonomisinde önemli bir rekabet alanı yaratıyor. Türkiye, ABD, Çin, Rusya ve Fransa gibi ülkelerle kıtadaki etkisini güçlendirmeye çalışırken, sömürgeci bir geçmişi olmamasını ve Afrika ülkeleri ile eşit bir ilişki kurmayı amaçladığını belirtiyor.
Somali ile Derinleşen Enerji İlişkileri
Türkiye’nin Somali ile ilişkileri, 2011 yılında dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ülkeyi ziyaret etmesiyle daha da güçlendi. 2024 yılında imzalanan Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması, Türkiye’ye Somali karasularında 10 yıllık bir koruma görevi sağlarken, deniz kaynaklarının geliştirilmesi konusunda katkı sunma hakkı da verdi. Bu anlaşma çerçevesinde, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve Somali Petrol Otoritesi arasında petrol arama ve üretim anlaşması yapıldı. Türkiye, Somali açıklarındaki üç petrol bloğunda 3D sismik çalışmalar yürütecek ve potansiyel petrol yataklarının işletme hakkına sahip olacak.
Nijer’de Altın Arama ve Madencilik İşbirliği
Türkiye’nin Afrika’daki maden yatırımları Nijer’de altın arama çalışmalarıyla da dikkat çekiyor. 2019 yılında MTA Uluslararası Madencilik Şirketi (MTAIC), Nijer’in güneybatısında altın potansiyeli yüksek üç sahada ruhsat aldı. Bu alanlarda altın üretiminin 2024 yılının sonunda başlaması planlanıyor. Ayrıca Türkiye ve Nijer arasında askeri ve savunma işbirliği konularında görüşmeler gerçekleştirilmiş, enerji alanında niyet beyanı imzalanmıştır.
Mısır ve Nijerya ile Genişleyen Hidrokarbon İşbirlikleri
Türkiye’nin hidrokarbon işbirliği yaptığı ülkelerden Mısır ile son olarak enerji, elektrik altyapısı, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve hidrojen projelerini kapsayan 17 maddelik bir anlaşma imzalandı. Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi’nin Türkiye ziyareti sırasında gerçekleşen bu anlaşma ile iki ülke arasındaki enerji işbirliğinin güçlendirilmesi hedefleniyor. Nijerya ile yapılan anlaşmalar ise enerji verimliliği, yenilenebilir enerji işbirliği, hidrokarbon ve madencilik alanlarını kapsıyor.
Libya, Angola ve Diğer Afrika Ülkeleriyle İşbirlikleri
Libya ile 2019’da imzalanan deniz yetki anlaşması, Türk Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO) kara ve deniz alanlarında ruhsat kazandırdı. Türkiye’nin Angola ile hidrokarbon ve madencilik alanındaki işbirliği ise 2021’de yapılan anlaşmayla ivme kazandı. Angola, Afrika’nın önemli petrol rezervlerine sahip ülkelerden biri olarak öne çıkıyor.
